نوشته‌های روی کابل شبکه به چه معناست؟
روکش کابل شبکه یکی از اجزای حیاتی در کابل‌های ارتباطی است که علاوه بر محافظت از سیم‌های داخلی، اطلاعات مهمی درباره مشخصات فنی کابل را ارائه می‌دهد. این اطلاعات معمولاً شامل نام تولیدکننده، نوع کابل، استانداردها، درجه‌بندی‌های مختلف، مقاومت در برابر حریق، جنس روکش، کد شناسایی و دمای قابل‌تحمل است. در این بخش، به بررسی دقیق نوشته‌های روی روکش کابل شبکه و معنای هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
اطلاعات درج‌شده روی روکش کابل شبکه
نمای نزدیک کابل شبکه با نوشته‌ها و علامت‌های روی روکش
روی هر کابل شبکه، مجموعه‌ای از نوشته‌ها و نمادها چاپ می‌شود که مصرف‌کنندگان را در انتخاب و استفاده صحیح از کابل راهنمایی می‌کند. در جدول زیر، مهم‌ترین اطلاعاتی که روی روکش کابل شبکه درج می‌شود، آورده شده است:
| عنوان اطلاعاتی | توضیح و کاربرد |
| نام برند یا تولیدکننده | نام شرکت تولیدکننده کابل، به‌عنوان‌مثال: BELDEN، DRAKA، NEXANS |
| استانداردهای بین‌المللی | شامل ANSI/TIA، ISO/IEC، UL و NEC |
| نوع کابل | مانند UTP، STP، FTP، SFTP |
| طبقه‌بندی کابل | Cat5e، Cat6، Cat6a، Cat7، Cat8 |
| رتبه‌بندی کابل از نظر مقاومت در برابر حریق | شامل CMR، CMP، LSZH، PVC |
| قطر سیم‌های داخلی (AWG) | قطر هادی‌های داخلی برحسب استاندارد AWG (مثلاً ۲۴AWG) |
| حداکثر سرعت و پهنای باند | ۱ گیگابیت در ثانیه، ۱۰ گیگابیت در ثانیه، ۴۰ گیگابیت در ثانیه |
| محدوده دمای عملیاتی | محدوده دمایی که کابل می‌تواند در آن عملکرد مناسبی داشته باشد (مثلاً ۲۰- تا ۷۵+ درجه سانتی‌گراد) |
| کد UPC یا بارکد | شماره شناسایی جهانی محصول برای ردیابی و بررسی اصالت |
| شماره‌سریال و شماره دسته تولید | برای پیگیری کابل‌های خاص و مشخصات تولیدی آن‌ها |
استانداردهای چاپ‌شده روی روکش کابل شبکه
کابل‌های شبکه برای تطابق با استانداردهای بین‌المللی و اطمینان از کیفیت و ایمنی، باید دارای علامت‌هایی باشند که استانداردهای مختلف را نشان می‌دهند. برخی از مهم‌ترین استانداردهای درج‌شده روی کابل‌های شبکه عبارت‌اند از:
استانداردهای مهندسی و عملکردی
این استانداردها نشان‌دهنده عملکرد الکتریکی، سرعت انتقال و میزان کاهش سیگنال (Attenuation) در کابل‌های شبکه هستند.
- TIA/EIA 568: استاندارد آمریکایی برای مشخصات فنی کابل‌های شبکه
- ISO/IEC 11801: استاندارد بین‌المللی برای کابل‌کشی ساختاریافته
- IEEE 802.3: استاندارد تعیین‌کننده سرعت و قابلیت‌های اترنت
استانداردهای ایمنی و مقاومت در برابر آتش
- UL (Underwriters Laboratories): نشان‌دهنده تست کیفیت و مقاومت در برابر آتش توسط UL است.
- CMP (Plenum-rated): کابل‌های مناسب برای استفاده در سقف‌های کاذب و فضاهای دارای تهویه
- CMR (Riser-rated): کابل‌های مناسب برای نصب در رایزرهای بین طبقات
- LSZH (Low Smoke Zero Halogen): کابل‌هایی که در هنگام سوختن دود سمی تولید نمی‌کنند و برای مکان‌های حساس به آتش‌سوزی مناسب هستند.
جنس روکش کابل شبکه و تأثیر آن بر عملکرد کابل
یکی از مهم‌ترین مشخصاتی که روی روکش کابل درج می‌شود، جنس مواد سازنده روکش کابل است. این جنس تعیین‌کننده مقاومت کابل در برابر عوامل محیطی، انعطاف‌پذیری و ایمنی در برابر آتش است.
مقایسه جنس‌های مختلف روکش کابل شبکه
| جنس روکش کابل | ویژگی‌ها و کاربردها |
| PVC (پلی‌وینیل کلراید) | پرکاربردترین روکش، انعطاف‌پذیر و ارزان، مناسب برای محیط‌های داخلی |
| PE (پلی‌اتیلن) | مقاوم در برابر آب و UV، مناسب برای محیط‌های خارجی |
| LSZH (کم دود و بدون هالوژن) | در هنگام سوختن دود سمی تولید نمی‌کند، برای محیط‌های بسته مناسب است |
| PUR (پلی‌یورتان) | مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و فشارهای مکانیکی، مناسب برای محیط‌های صنعتی |
دسته‌بندی کابل از نظر قطر سیم‌های داخلی (AWG)
یکی دیگر از مشخصات درج‌شده روی کابل‌های شبکه، اندازه سیم‌های داخلی برحسب AWG (American Wire Gauge) است. این واحد نشان‌دهنده قطر هادی مسی داخل کابل است.
| عدد AWG | قطر سیم (میلیمتر) | کاربرد |
| ۲۴ AWG | ۰.۵۱ | استاندارد برای کابل‌های شبکه Cat5e و Cat6 |
| ۲۳ AWG | ۰.۵۷ | مورداستفاده در کابل‌های Cat6 و Cat6a |
| ۲۲ AWG | ۰.۶۴ | کابل‌های ضخیم‌تر با عملکرد بهتر برای Cat7 و Cat8 |
نحوه خواندن اطلاعات روی روکش کابل شبکه
برای درک بهتر، یک نمونه از نوشته‌های روی کابل شبکه را تحلیل می‌کنیم:
BELDEN CAT6 UTP CMR 24AWG 75°C UL VERIFIED TIA-568-C.2
ترجمه این نوشته به زبان ساده:
- BELDEN برند کابل
- CAT6 نوع کابل (پشتیبانی از سرعت ۱ گیگابیت بر ثانیه)
- UTP کابل بدون محافظ (Unshielded Twisted Pair)
- CMR مناسب برای رایزرهای بین طبقات
- 24AWG قطر سیم داخلی ۰.۵۱ میلیمتر
- 75°C حداکثر دمای کاری ۷۵ درجه سانتی‌گراد
- UL VERIFIED تأیید شده توسط Underwriters Laboratories
- TIA-568-C.2 مطابق با استاندارد TIA/EIA-568-C.2
چرا دانستن اطلاعات درج‌شده روی کابل مهم است؟
خواندن اطلاعات درج‌شده روی کابل شبکه به دلایل زیر اهمیت دارد:
- انتخاب صحیح کابل مناسب برای محیط‌های مختلف
- افزایش کارایی و عملکرد شبکه
- اطمینان از سازگاری کابل با استانداردهای بین‌المللی
- تشخیص کابل‌های اصل از کابل‌های تقلبی
- کاهش مشکلات تداخل و نویز در شبکه‌های پرسرعت
رتبه‌بندی‌های تست شده کابل Underwriters Laboratories
سازمان Underwriters Laboratories (UL) یکی از معتبرترین نهادهای بین‌المللی است که وظیفه تست، بررسی و صدور گواهینامه برای محصولات صنعتی، از جمله کابل‌های شبکه را بر عهده دارد. کابل‌هایی که نشان UL Listed را دارند، تست‌های دقیق کیفیت و ایمنی را گذرانده‌اند و مطابق با استانداردهای سخت‌گیرانه این سازمان هستند.
چرا استاندارد UL برای کابل‌های شبکه مهم است؟
- ایمنی بالا: کابل‌های تأیید شده توسط UL در برابر آتش‌سوزی، دود سمی و خطرات الکتریکی مقاوم‌تر هستند.
- کیفیت تضمین‌شده: این کابل‌ها دارای هادی‌های مسی استاندارد، روکش‌های مقاوم و ساختار داخلی دقیق هستند.
- سازگاری با مقررات ساختمان: بسیاری از کشورها و سازمان‌ها فقط اجازه استفاده از کابل‌های دارای تأییدیه UL را در ساختمان‌ها و مراکز صنعتی می‌دهند.
- کاهش خطر آتش‌سوزی: برخی کابل‌های بی‌کیفیت، هنگام آتش‌سوزی دودهای سمی تولید می‌کنند، اما کابل‌های UL این مشکل را ندارند.
رتبه‌بندی‌های UL برای کابل‌های شبکه
کابل‌های شبکه بر اساس میزان مقاومت در برابر آتش و دود به چندین دسته تقسیم می‌شوند. جدول زیر این دسته‌بندی‌ها را نشان می‌دهد:
| رتبه‌بندی UL | نام استاندارد | کاربرد و ویژگی‌ها |
| CMP (Plenum-rated) | UL 910 | مقاوم‌ترین نوع کابل، مناسب برای استفاده در فضاهای دارای تهویه مانند سقف‌های کاذب. کمترین میزان دود و گازهای سمی را تولید می‌کند. |
| CMR (Riser-rated) | UL 1666 | مناسب برای نصب در رایزرها (میان طبقات ساختمان‌ها)، مقاومت متوسط در برابر آتش دارد. |
| CM (General-use Cable) | UL 1685 | کابل‌های معمولی که برای استفاده در داخل دیوارها و محیط‌های عمومی مناسب هستند. |
| CL2, CL3 (Class 2 & 3) | UL 13 | کابل‌های مناسب برای انتقال سیگنال‌های ولتاژ پایین مانند سیستم‌های امنیتی و صوتی. |
| LSZH (Low Smoke Zero Halogen) | UL 2885 | کابل‌های بدون هالوژن که در هنگام سوختن دود سمی تولید نمی‌کنند، مناسب برای مکان‌های حساس مانند بیمارستان‌ها و مترو. |
چگونه بفهمیم که کابل دارای تأییدیه UL است؟
- روی روکش کابل باید علامت UL Listed یا UL Certified چاپ شده باشد.
- کد E-Number (شماره شناسایی محصول در UL) روی کابل درج شده است.
- با مراجعه به سایت رسمی UL و جستجوی شماره مدل کابل، می‌توان اصالت آن را بررسی کرد.
تفاوت بین کابل‌های UL Listed و UL Recognized
- UL Listed: این کابل‌ها تمامی تست‌های UL را پشت سر گذاشته‌اند و برای استفاده مستقیم در ساختمان‌ها تأیید شده‌اند.
- UL Recognized: این کابل‌ها فقط در برخی شرایط خاص قابل استفاده هستند و در پروژه‌های ساختمانی معمولاً مجاز نیستند.
مقایسه کابل‌های CMP یا CMR از روی روکش کابل شبکه
کابل‌های با علامت “CMP” برای استفاده در فضاهای Plenum طراحی شده‌اند و مقاومت بالایی در برابر آتش‌سوزی دارند. کابل‌های “CMR” برای فضاهای Riser مناسب هستند و مقاومت کمتری نسبت به کابل‌های “CMP” در برابر آتش دارند. انتخاب بین این دو بستگی به محیط نصب کابل دارد.
مقاومت بیشتری نسبت به کابل‌های معمولی دارند.
جمع‌بندی
انتخاب کابل شبکه مناسب و درک معانی نوشته‌ها و اعداد روی روکش آن، برای تضمین عملکرد بهینه شبکه و افزایش طول عمر تجهیزات ضروری است. با توجه به نکات مطرح شده در این مقاله، می‌توانید کابلی متناسب با نیازهای خود انتخاب کنید.
پرسش‌های متداول
علامت “AWG” روی کابل به چه معناست؟
“AWG”مخفف “American Wire Gauge” است و نشان‌دهنده ضخامت سیم یا ورق فلز در سیستم اندازه‌گیری آمریکا است.
کابل‌های “UTP” و “STP” چه تفاوتی با هم دارند؟
کابل‌های “UT کابل‌های UTP (Unshielded Twisted Pair) بدون محافظ بوده و برای محیط‌های کم‌تداخل مناسب هستند، درحالی‌که کابل‌های STP (Shielded Twisted Pair) دارای شیلد فلزی برای کاهش نویز و تداخل‌های الکترومغناطیسی هستند و در محیط‌های صنعتی یا جاهایی که نویز زیادی وجود دارد، کاربرد دارند.
چرا برخی کابل‌ها علامت “Cat5e”، “Cat6” یا “Cat7” دارند؟
این دسته‌بندی‌ها نشان‌دهنده استانداردهای عملکردی کابل شبکه هستند. هرچه عدد بالاتر باشد، سرعت انتقال داده و پهنای باند بیشتر است. برای مثال، کابل Cat5e می‌تواند سرعت 1 گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی کند، درحالی‌که کابل Cat6 تا 10 گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی می‌کند.
کدام نوع کابل شبکه برای استفاده در محیط باز مناسب‌تر است؟
کابل‌هایی که دارای روکش PE یا LSZH (Low Smoke Zero Halogen) هستند، برای محیط‌های باز مناسب‌ترند، زیرا در برابر رطوبت، گرما و نور خورشید مقاوم‌اند.
کابل “CMR” برای چه فضاهایی مناسب است؟
کابل‌های CMR (Communications Riser) برای نصب در فضای رایزر (بین طبقات ساختمان) استفاده می‌شوند و نسبت به کابل‌های معمولی مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند.
آیا می‌توان کابل شبکه را در کنار کابل برق نصب کرد؟
خیر! این کار باعث ایجاد تداخل الکترومغناطیسی (EMI) می‌شود و کیفیت انتقال داده را کاهش می‌دهد. بهتر است حداقل ۳۰ سانتی‌متر فاصله بین کابل برق و کابل شبکه حفظ شود.
آیا همه کابل‌های شبکه ضدآب هستند؟
خیر! تنها کابل‌هایی که دارای روکش مقاوم در برابر رطوبت و اشعه UV هستند، قابلیت استفاده در محیط‌های بیرونی را دارند. کابل‌های استاندارد در معرض آب و رطوبت خراب می‌شوند.
چگونه بفهمیم کابل دارای استاندارد UL است؟
کابل‌هایی که استاندارد Underwriters Laboratories (UL) را دارند، معمولاً دارای علامت “UL Listed” روی روکش خود هستند. این نشان می‌دهد که کابل تست‌های کیفیت و ایمنی را گذرانده است.
کابل‌های دارای شیلد را چگونه تشخیص دهیم؟
معمولاً روی روکش کابل عبارت STP، FTP، یا SFTP نوشته شده است که نشان‌دهنده وجود شیلد است. همچنین، می‌توان از طریق برش یک بخش از کابل، وجود فویل یا سیم‌های محافظ را بررسی کرد.
اگر کابل شبکه نامرغوب استفاده کنیم، چه مشکلاتی ایجاد می‌شود؟
استفاده از کابل‌های بی‌کیفیت باعث افت سرعت اینترنت، کاهش کیفیت انتقال داده، افزایش نویز و قطعی‌های مکرر در شبکه می‌شود. توصیه می‌شود همیشه از کابل‌های دارای استاندارد و گارانتی معتبر استفاده کنید.